3 - Üçüncü i�, amellerden sonra yap�lacak muhâsebedir. Her gün yatarken, o gün yapd��� i�ler için nefsi hesâba çekmeli, sermâyeyi, kârdan ve zarardan ay�rmal�d�r. Sermâye farzlard�r. Kâr da, sünnetler ve nâfilelerdir. Ziyân ise, günâhlard�r. �nsan, orta��na aldanmamak için, onunla hesâbla�d��� gibi, nefse kar�� dahâ uyan�k davranmak lâz�md�r. Çünki nefs, çok hîleci ve yalanc�d�r. Kendi arzûlar�n�, sana iyi, fâideli gösterir. Her mubâh� bile sormal�, bunu niçin yapd�n demelidir. Zararl� bir�ey yapd� ise, tazmîn etdirmeli, ödetmelidir. �bnissamed, büyüklerden idi. Altm�� hicrî senelik hayât�n�n hesâb�n� yapd�. Yirmibirbinbe�yüz gün idi. Âh! Her gün, en az, bir günâh yapm�� isem, yirmibirbinbe�yüz günâhdan nas�l kurtulurum? Hâlbuki, öyle günlerim oldu ki, yüzlerce günâh i�lerdim, diye dü�ünerek, bir feryâd edip y�k�ld�. Bakd�lar, rûhunu teslîm etmi�di.
Fekat, insanlar, kendilerini hesâba çekmiyorlar. E�er her günâh i�ledikde, odas�na bir kum koysa, bir kaç sene içinde oda kum ile dolar. E�er, omuzlar�m�zdaki kâtib melekler, her günâh� yazmak için, bir kuru� isteseydi, mal�m�z�n hepsini vermemiz lâz�m gelirdi. Hâlbuki, gaflet ile, çe�idli dü�ünceler ile, birkaç sübhânallah desek, tesbîhi al�r, sayar, yüz kerre söyledim deriz de, her gün bo�una, nice �eyler söyleriz, bunlar� saymay�z. Saym�� olsak, her gün, binleri a�ar. Sonra da, terâzîde sevâb kefesinin a��r basaca��n� umar�z. Bu nas�l akld�r. ��te, Ömer “rad�yallahü anh”, bunun için buyurdu ki: (Amelleriniz dart�lmadan evvel, kendiniz dart�n�z!). Ömer “rad�yallahü anh” her ak�am, kamç� ile ayaklar�na vurup, bugün niçin böyle yapd�n? derdi. �bni Selâm “rahmetullahi aleyh” odun yüklenmi� ta��yordu. Sen hammal m�s�n? dediklerinde, nefsimi tecribe ediyorum, bakal�m nas�l olacak, dedi. Enes “rad�yallahü anh” [91 de vefât etdi] diyor ki, Ömeri gördüm “rad�yallahü teâlâ anh”, kendi kendine diyordu ki, (Yaz�klar olsun sana ey nefsim ki, sana, emîr-ül-mü’minîn diyorlar. Yâ Allahü teâlâdan kork veyâ Onun azâb�na hâz�rlan!).
-devam� var-
|